MakiMove brengt ouderen met verstandelijke beperking in beweging

Kim: “Genoeg bewegen is belangrijk, vooral om langer zelfstandig dingen te kunnen blijven doen. Hoe doe je dat op een manier die aansluit bij de cliënt? Omdat iedereen anders is en andere behoeftes en interesses heeft, is dat een interessante en uitdagende opdracht. Deze omgeving en doelgroep was een jaar geleden nog helemaal niet bekend voor mij. Marije, fysiotherapeut bij 's Heeren Loo, benaderde een aantal woningen waar oudere cliënten wonen om te vragen of ze mee wilden doen aan mijn onderzoek. De woning waar ik mee samen heb gewerkt is specifiek gekozen buiten het woonzorgpark, omdat op het park de faciliteiten voor de meeste cliënten makkelijker toegankelijk zijn.

Mij vielen een aantal dingen op toen ik voor het eerst in de woning kwam. Er stond bijvoorbeeld een oefenfiets in de woonkamer, maar deze werd niet intensief gebruikt. Cliënten kijken liever tv of zitten te slapen in hun stoel. Wat kon ik doen om hen enthousiast te maken over bewegen?

Methodes om te bewegen

De eerste stap die ik heb genomen is om de cliënten beter te leren kennen. Ik wilde weten wat ze leuk vonden om te doen. Om dat te ontdekken heb ik een spel met ze gedaan waarbij ik met behulp van drie smileys heb kunnen achterhalen waar ze 'warm voor lopen'. Een blije, een neutrale en een verdrietige smiley staan voor hun gevoel bij een activiteit. Dit was de verkennende fase waarin ik veel uitprobeerde.

Ook heb ik me verdiept in wat er al wordt aangeboden aan producten of methodes om meer te bewegen. Wat ik wilde achterhalen is waarom het nog steeds zo lastig is om voldoende te bewegen, terwijl er zoveel middelen en methodes bestaan. Ik heb met anderen gesproken die al onderzoek hebben gedaan. Het is zo specifiek wat wel en niet goed werkt. Soms sluit een product niet goed aan of is men niet op de hoogte van het aanbod.

De ideeën die ik thuis bedacht, probeerde ik met cliënten uit. Ik liet ze dan kiezen tussen bijvoorbeeld een knuffel, een boek, of iets wat geluid maakt. Het is belangrijk om iets te maken dat bij een specifieke cliënt past. Daarna kun je kijken hoe dit product ook bij anderen past. Het is best uitdagend om iets te maken dat goed bij iemand past. Daarom is het zo waardevol om cliënten zelf te betrekken in het proces. Zij waren gelukkig heel eerlijk, dus als zij iets niet zo leuk vonden, hoorde ik het direct.

Prototype MakiMove

In nauwe samenwerking met de bewoners, begeleiders en 's Heeren Loo in het algemeen, de Leerstoel Geneeskunde voor Verstandelijk Gehandicapten van het Erasmus MC, TU Delft en een heleboel andere mensen is uiteindelijk het multifunctionele activiteitenbord de MakiMove ontstaan. Op dit moment is dit nog een prototype, op een creatieve en duurzame manier gemaakt door een tweedehands kledingrek te voorzien van meerdere gebruikslagen. Zo is er een magneetbord, een kunstgrasbord en een grote rol tekenpapier die op de MakiMove kunnen worden bevestigd. Het bord biedt verschillende beweegactiviteiten. Van ballengooien tot tekenen tot beweegoefeningen op muziek, zoals opstaan en gaan zitten. Met die verschillende activiteiten is de MakiMove eenvoudig aan te passen aan de cliënt.

Leuke activiteiten om te doen

Om tot het eindresultaat te komen, stond ik vooral stil bij welke activiteiten ze leuk vonden om te doen. Daarna dacht ik na over hoe ik daar meer beweging in kon integreren. Beweging heeft voor de cliënten vaak geen positieve associatie, bijvoorbeeld door eerdere negatieve ervaringen. Verplicht bewegen schrikt hen vaak af. Als een beweegactiviteit niet verplicht is, doen veel van hen liever niet mee. De uitdaging is dus de balans vinden in het vrijlaten, maar dan toch tot voldoende beweging komen. Het bleek vooral motiverend voor de bewoners om af en toe een complimentje of een high five te ontvangen. Die beloning kunnen we nog meer verwerken in de MakiMove.

Met de MakiMove heb ik geprobeerd een product te maken waarmee cliënten zo zelfstandig mogelijk konden bewegen. Zo zijn zij minder afhankelijk van iemand die hen helpt. Helemaal zelfstandig bewegen is naar mijn mening niet de beste oplossing. Het sociale contact en de beloning van iemand is wat de cliënt juist zo blij maakt. Dat zag ik ook bij het uitdelen van het beweegdiploma aan het einde van het project. Daarvan werden cliënten blij en trots. Terecht natuurlijk, want ze hebben mij fantastisch geholpen.

Leerzaam proces

Het was een leerzaam proces van bedenken, beproeven, evalueren en aanpassen. Naast mijn opdracht heb ik veel geleerd. Ik vond steeds leuker om te werken met deze voor mij onbekende doelgroep. Gaandeweg werden cliënten steeds positiever en vooral allemaal heel erg bereid om mij te helpen. Het was leuk om te zien dat ze plezier hadden in het doen van de activiteiten.

Vanaf jonge leeftijd heb ik het leuk gevonden om anderen te helpen. Het voelde waardevol om iets te kunnen betekenen en samen met de cliënten iets te doen. Ik zou het heel leuk vinden om in deze richting iets te blijven doen en in de toekomst bij dit onderwerp en de eventuele ontwikkeling van de MakiMove betrokken te blijven.”